احمدی، اصغر و فردوس آقاگلزاده و محمدعلی خلیلی و حسینعلی قبادی و محمدرضا جوادی یگانه (1393) «تحلیل گفتمان سیاسی رمان «تنگسیر» صادق چوبک» مجله مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال دهم. شماره 36. پاییز 1393. (اصل مقاله را در اینجا بخوانید) (لینک مجله)
تحلیل گفتمان سیاسی رمان «تنگسیر» صادق چوبک
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از نظریات متفکرانی همچون وسنو، کالینز، باختین، معدل و با کمک روش سه سطحی فرکلاف، به تحلیل گفتمان سیاسی تنگسیر صادق چوبک پرداخته است. پرسش تحقیق حاضر، آن است که چگونه میتوان این اثر را در نظم گفتمان سیاسی، به مثابه گفتمان، تلقی نمود و محتوای این گفتمان، چهگونه، شک لگرفته است؟ در این راستا، پس از تحلیل سطوح توصیفی و تفسیری گفتمان سیاسی آن، با تاکید بر فرضیه های پنجگانه، به مطالعه ی عوامل تاثیرگذار بر محتوای گفتمان مذکور پرداخته شده است. مهمترین یافته های این پژوهش حاکی از آن است که براساس افق اجتماعی سالهای نخستین دهه ی چهل، مبارزه به گفتمان حاکم، در دستور کار نویسنده قرار داشته است. این اثر ادبی، نه تنها در تقابل گفت و گویی با گفتمان حاکم، بلکه در گفت و گو با سایر گفتمانهای موجود آن زمانه، شکل گرفته است. جهان ایدئولوژیکی حاکم بر آن دوران و منافع گروهها و گفتمانهای رقیب، به محتوای تنگسیر، جهتگیری خاصی داده است و به همین دلیل، کمترین اثر را از سرمایه ی فرهنگی چوبک پذیرفته است، و برخلاف اغلب آثار وی، اثری متعهدانه و کاملا سیاسی، قلمداد میشود.