9. (2 آذر) تجدد و مدرنيته. آشنايي با غرب. جنگ هاي ايران و روس

ایلچی، ابوالحسن خان (1364) .حیرت نامه. به کوشش حسن مرسل وند. تهران: رسا.

شوشتری، میرعبدالطیف خان (1363) .تحفه العالم و ذیل تحفه. مقدمه و تصحیح صمد موحد. تهران: کتابخانه طهوری.

شیرازی، میرزا صالح (1362) .گزارش سفر میرزا صالح شیرازی. مقدمه و ویرایش همایون شهیدی. تهران: راه نو.

آشوري، داريوش (1384) .ما و مدرنيت. تهران: صراط. صص 304-263.

حائري، عبدالهادي (1367) .نخستين رويارويي هاي ايرانيان با دو رويه تمدن بورژوازي غرب. تهران: اميركبير.

رجايي، فرهنگ (1382) .مشکله هويت ايرانيان امروز. تهران: ني. گفتار پنجم

وحدت، فرزين (1383) .رويارويي فکري ايران با مدرنيت. ترجمه مهدي حقيقت خواه. تهران: ققنوس.

کچويان، حسين (1384) .تطورات گفتمان هاي هويتي ايران. تهران: ني. فصل چهارم.

پهلوان، چنگيز (1383) .ريشه هاي تجدد. تهران: قطره.

آل احمد، جلال (1341/1372) .غرب زدگي. تهران: فردوس.

مجتهدی، کریم (1384) .آشنایی ایرانیان با فلسفه های جدید غرب. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

خلیلی، محسن (1379) «استغراب، استذلال، استتباع: سه شیوه رویارویی ایرانیان با جماعت فرنگیه» نامه پژوهش فرهنگی. شماره 18-19. صص 13-48. (pdf)

خلیلی، محسن (1386) «چیستی مفهوم فرنگ در گزارش نامه های تاریخی دوره قاجار» پژوهشنامه علوم سیاسی. سال دوم دوره چهارم. صص 115-149. (pdf)

پیری، محمد و عباس علی آذرنیوشه (1382) «زمینه های تاریخی گرایش به فراماسونری» فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا. شماره 46-47. صص 67-97. (pdf)

کجباف، علی اکبر و مرتضی دهقان نژاد (1387) «مسیسیونرهای فرانسوی در اصفهان عهد قاجار» فرهنگ. شماره 67. صص 215-248. (pdf)

10. (9 آذر) اقدامات اصلاحي (الف). عباس ميرزا. قائم مقام. امير کبير.

آدميت، فريدون (1353) .اميرکبير و ايران. تهران: انتشارات خوارزمي. چاپ پنجم.

اقبال آشتياني، عباس (1340). ميرزا تقي خان اميركبير . تهران: دانشگاه تهران.

اميرکبير، تقي (1371) . نامه هاي اميركبير به انضمام رساله نوادرالامير . تصحيح علي آل داوود. تهران:نشر تاريخ ايران.

طباطبائي، جواد (1385) .مکتب تبريز و مباني تجددخواهي. تبريز: ستوده. فصل دوم.

منصوربخت، قباد (1385) «بحران تغییرات ادواری در راهبردهای نوسازی در ایران: آسیب شناسی استراتژی های نوسازی در ایران عصر قاجاریه، تا عهد ناصری» پژوهشنامه علوم انسانی. شماره 51. صص 205-221. (pdf)

11. (16 آذر) اقدامات اصلاحي (ب). ناصرالدين شاه. سپهسالار

امانت، عباس (1383) .قبله عالم: ناصر الدين شاه و پادشاهي ايران. ترجمه حسن کامشاد. تهران: کارنامه.

آدميت، فريدون (1351) .انديشه ترقي و حکومت قانون (عصر سپهسالار). تهران: خوارزمي.

آدميت، فريدون (2535) .ايدئولوژي نهضت مشروطيت ايران. تهران: پيام.

زيباکلام، صادق (1382) .سنت و مدرنيته: ريشه يابي علل ناکامي اصلاحات و نوسازي سياسي در ايران عصر قاجار. تهران: روزنه. چاپ پنجم. فصل پنجم و ششم.

اکبري، محمدعلي (1384) .چالش هاي عصر مدرن در ايران عهد قاجار. تهران: ايران.

فرجي، مهدي (1389) . بررسي فرايند گسترش تمدن غربي در ايران. رساله دکتری جامعه شناسی. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

12. (23 آذر) انديشه هاي انقلاب مشروطه. ملکم خان، شيخ فضل الله و آخوندزاده

مستشار الدوله (ميرزا يوسف خان تبريزي) (1386/1287ق) . يک کلمه. به اهتمام عليرضا دولتشاهي. تهران: بال.

ناييني، ميرزا حسين (1334) .تنبيه الامه و تنزيه المله. به كوشش سيد محمود طالقاني. تهران: شركت سهامي انتشار.

*ترکمان، محمد (گردآورنده) (1362) .رسائل، اعلاميه ها، مکتوبات، ... و روزنامه شيخ شهيد فضل الله نوري. (دو جلد). تهران: موسسه خدمات فرهنگي. «سئوال از شيخ فضل الله نوري در باره موافقت اوليه و مخالفت ثانويه او با مشروطيت و دلايل شرعي آن» جلد اول. صص 101-114. (pdf)

ترکمان، محمد (گردآورنده) (1362) .رسائل، اعلاميه ها، مکتوبات، ... و روزنامه شيخ شهيد فضل الله نوري. (دو جلد). تهران: موسسه خدمات فرهنگي. «کتاب تذکره الغافل و ارشاد الجاهل» جلد اول. صص 55-75. (pdf)

*آخوندزاده، ميرزا فتحعلي (1357) .الفباي جديد و مکتوبات. به کوشش حميد محمدزاده و حميد آراسلي. تبريز: نشر احيا. مکتوب اول کمال الدوله. (pdf)

کرمانی، میرزا آقاخان (2000) .سه مکتوب. با مقدمه و ویرایش بهرام چوبینه. اسن آلمان: نیما ورلاگ.

*ملکم خان، میرزا (1327) .مجموعه آثار میرزا ملکم خان. به اهتمام محیط طباطبایی. تهران: انتشارات علمی. دو اثر ملکم در این مجموعه را ببینید: «کتابچه غیبی یا دفتر تنظیمات» صص 1 تا 52 (از ص 24 به بعد، قانون اساسی پیشنهادی ملکم است) (pdf) (مقایسه این قانون با قانون اساسی مشروطه (word) نیز قابل تامل است). «رساله غیبیه» صص 3-19. (pdf)

*ملکم خان، میرزا (1381) .رساله های میرزا ملکم خان ناظم الدوله. گردآوردنده و مقدمه حجت الله اصیل. تهران: نی. سخنرانی ملکم در 1891 در لندن با نام «مدنیت ایرانی» را در این مجموعه (صص 158-165) ببینید. (pdf)

جعفریان، رسول (1378) .بست نشینی مشروطه خواهان در سفارت انگلیس: بررسی تحولات یکماهه تحصن مشروطه خواهان در سفارت انگلیس. تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. فصل ششم: «در سفارت چه گذشت» صص 107-127. . (pdf)

مجموعه مطالب بالا، نیمرخی (گزیده مختصر ولی نمایا) از مباحث مطرح شده در سال های منتهی به انقلاب مشروطه را نشان می دهد. هر چند مطالب معتدلی مانند یک کلمه و نظرات ملکم خان نیز در آن دوره بیان می شد، اما انتقاد شیخ فضل الله عمدتا به مطالب آخوندزاده و آقاخان کرمانی است، که نمونه ای از آن آمده است.

مددپور، محمد (1372) .تجدد و دين زدايي در فرهنگ و هنر منورالفکري از آغاز پيدايي تا پايان عصر قاجار. تهران: سالکان.

داوري، رضا (1363) .شمه اي از تاريخ غربزدگي ما. تهران: سروش

مطهري، مرتضي (1367) .بررسي اجمالي نهضت هاي اسلامي در صد ساله اخير. تهران: صدرا. چاپ يازدهم.

قيصري، علي (1383) .روشنفکران ايران در قرن بيستم. ترجمه محمد دهقاني. تهران: هرمس. «روشنفکران در دوره مشروطه» صص 23-72.

آجوداني، ماشاءالله (1382) .مشروطه ايراني. تهران: اختران. نیمه اول: قدرت و حکومت.

آجداني، لطف الله (1383) .علما و انقلاب مشروطيت ايران. تهران: اختران.

طباطبايي، سيد جواد (1385) .زوال انديشه سياسي در ايران؛ گفتاري در مباني نظري انحطاط ايران. ويراسته جديد. تهران: کوير.

آدمیت، فریدون (1349) .اندیشه های میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: خوارزمی.

13. (30 آذر) انقلاب مشروطه و افول پادشاهي. حضيض ايران سنتي .

زمينه هاي برآمدن رضاخان

کدی، نیکی آر. (1381) .ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان (1175-1304). ترجمه مهدی حقیقت خواه. تهران: ققنوس.

آفاري، ژانت (1385) .انقلاب مشروطه ايران. ترجمه رضا رضايي. تهران: بيستون. فصول 6 تا 12.

*مجد، محمد قلي (1387) .قحطي بزرگ 1296-1298 ه. ش. ترجمه محمد کريمي. تهران: موسسه مطالعات و پژوهش هاي سياسي. فصل اول. صص 15-29. (pdf) فصل دوم و سوم کتاب نیز پیش از این توسط معصومه جمشیدی در فصلنامه مطالعات تاریخ معاصر ایران Iichs.org منتشر شده است. (pdf)

*شوستر، مورگان (1386) .اختناق ايران. ترجمه حسن افشار. تهران: ماهي. فصل ششم و هفتم. صص 137- 164. (pdf)

اتابکي، تورج (گردآوري و تاليف) (1387) .ايران و جنگ جهاني اول: ميدان نبرد قدرت هاي بزرگ. ترجمه مهدي حقيقت خواه. تهران: ققنوس.

شاهدی، مظفر (؟؟) «بحران سازی های سیاسی و اقتصادی روس و انگلیس در دوران دوم مشروطیت ایران» سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. Iichs.org این مقاله به فهم زمینه های حضور شوستر در ایران و قحطی بزرگ کمک می کند. (pdf)

14. (7 دی) رضاشاه و اقدامات و نتايج آن. پايان مشروطه و آغاز ايران نوين

کشف حجاب

اتابکي، تورج (گردآوري و تاليف) (1385) .تجدد آمرانه: جامعه و دولت در عصر رضاشاه. ترجمه مهدي حقيقت خواه. تهران: ققنوس.

آشنا، حسام الدین (1384) .از سیاست تا فرهنگ: سیاست های فرهنگی دولت در ایران (1304-1320). تهران: سروش.

منوچهری، عباس (1376) «کودتای سوم اسفند 1299 و سلطانیسم ایرانی؛ طرح یک دیدگاه» فصلنامه تاریخ معاصر ایران. سال اول. شماره 4. صص 9-18 (pdf)

توفیق، ابراهیم (1385) «مدرنیسم و شبه پاتریمونیالیسم: تحلیلی از دولت در عصر پهلوی» مجله جامعه شناسی ایران. دوره هفتم، شماره 1. صص 93-125. (pdf)

آبراهاميان، يرواند (1377) .ايران بين دو انقلاب. ترجمه احمد گل محمدي و محمد ابراهيم فتاحي. تهران: ني. 206-128.

جوادي يگانه، محمدرضا و فاطمه عزيزي (1388) « زمينه هاي فرهنگي و ادبي كشف حجاب در ايران؛ شعر مخالفان و موافقان». مجله جامعه شناسي ايران. دوره دهم، شماره 1. صص 99-137. (word)

کچويان، حسين و محمدرضا جوادي يگانه (1383) «دوره اول هويت يابي ايراني (پيدايي مساله هويت و نفي خود)» .نامه پژوهش فرهنگي (10) تابستان 1383: 194-155. (word)

15. (14 دی) نظريه هاي عقب ماندگي ايران.

نظريه رفتار ايراني

*کچويان، حسين (1383) «این حضور معمایی» .كندوكاو در ماهيت معمايي ايران. قم: بوستان كتاب. صص 107-116. (pdf)

عبدی، مصطفی (1386) «نظریه های مارکسیسم و توسعه نیافتگی ایران» فصلنامه تخصصی جامعه شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی آشتیان. سال سوم. شماره اول. صص 93-110. (pdf)

علمداری، کاظم (1385) .چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟ تهران: نشر توسعه.

گودلیه، موریس (1385) .شیوه تولید آسیایی. ترجمه ف. امیراختیار.

ویتفوگل (1389) .استبداد شرقی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: ثالث. (زیر چاپ)

نعمانی، فرهاد (1385) .تکامل فئودالیسم در ایران. تهران: خوارزمی.