بسمه تعالي

طرح درس جامعه شناسي ادبيات

نيمسال اول 1388-1387

دانشکده علوم اجتماعي دانشگاه تهران

زمان: شنبه ها 4 تا 6 S مکان: کلاس 203

محمدرضا جوادي يگانه

درس جامعه شناسي ادبيات، به بررسي رابطه ادبيات (با تاکيد بر رمان) و جامعه (با تاکيد بر ايران پس از مشروطه) است. منابع اصلي درس بخش هايي از کتاب اسکارپيت و مقالات کتاب هاي زير است (مقالات در انتشارات موجود است):

- اسکارپيت، روبر (1374) .جامعه شناسي ادبيات. ترجمه مرتضي کتبي. تهران: سمت. فصل هاي: 4 (نويسنده در جامعه)، 5 (عمل انتشار)، 6 (شبکه هاي توزيع)، 8 (مطالعه و زندگي).

- برسلر، چارلز (1386) .درآمدي برنظريه ها و روش هاي نقد ادبي. ترجمه مصطفي عابديني فرد. ويراستار حسين پاينده. تهران : نيلوفر. فصل 4. صص 122-101.

- بورديو، پي ير (1375) «جامعه شناسي و ادبيات: آموزش عاطفي فلوبر». ترجمه يوسف اباذري. ارغنون. شماره 9 و 10: صص 111-77.

- شفيعي کدکني، محمدرضا (1386) «راه هاي انتشار يک شعر، در قديم» .زمينه هاي اجتماعي شعر فارسي. تهران: اختران. صص 64-34.

- گلدمن، لوسين (1371) .جامعه شناسي ادبيات: دفاع از جامعه شناسي رمان. ترجمه محمدجعفر پوينده. تهران: هوش و ابتکار. فصل اول (مقدمه اي بر جامعه شناسي رمان).

- ميلر، جي. هيليس (1384) .پيرامون ادبيات. ترجمه علي اصغر بهرامي. تهران: ني. فصل دوم: ادبيات به منزله واقعيت مجازي. صص 66-39.

- وات، ايان (1379) «.پيدايي قصه: پژوهش هايي در باره ديفو، ريچاردسون و فيلدينگ» . ترجمه ناهيد سرمد. تهران: نشر علم. فصل 2: جماعت کتابخوان و پيدايي قصه. صص: 100-55.

- زولا، اميل (1384) .ژرمينال. ترجمه سروش حبيبي. تهران: نيلوفر. (بر اساس مطالب مطرح شده در ترم، سئوالاتي مرتبط با جامعه شناسي ادبيات در جلسه امتحان پايان ترم طرح خواهد شد. نمونه سئوالات مطرح شده در باره رمان هاي ترم هاي گذشته، در پايان ترم خواهد آمد. آوردن رمان در جلسه امتحان بلامانع است.)

ساير کتاب ها و مقالاتي که در شرح درس آمده، براي توضيحات تکميلي است و جزو منابع امتحاني نيست.

شرح درس

؏ جلسه اول: ششم مهر

طرح کلي مباحث ترم و کارنوشت

؏ جلسه دوم: سيزدهم مهر

ادبيات چيست

ميلر، جي. هيليس (1384) .پيرامون ادبيات. ترجمه علي اصغر بهرامي. تهران: ني. فصل دوم: ادبيات به منزله واقعيت مجازي. صص 66-39.

سارتر، ژان پل (1356) ادبيات چيست؟ ترجمه ابوالحسن نجفي و مصطفي رحيمي. تهران: كتاب زمان.

؏ جلسه سوم: بيستم مهر

اجتماعيات در ادبيات فارسي

روح الاميني، محمود (1375) «دو شاعر، يک مضمون، دو زمان» .نمودهاي فرهنگي و اجتماعي در ادبيات فارسي. تهران: آگه. صص 196-181 .

کوزر، لوييس (1353) .جامعهLشناسي در ادبيات، ترجمه و تحقيق (پايان نامه) معصومه عصام. تهران: انجمن دانشجويان دانشگاه تهران

آجوداني، ماشاءالله (1382) .يا مرگ يا تجدد: دفتري در شعر و ادب مشروطه. تهران: اختران.

آرين پور، يحيي (1372) .از صبا تا نيما: تاريخ 150 سال ادب فارسي. تهران: زوار (چاپ اول: 1350)

شفيعي کدکني، محمدرضا (1386) .زمينه هاي اجتماعي شعر فارسي. تهران: اختران.

؏ جلسه چهارم: بيست و هفتم مهر

نظريه هاي جامعه شناسي ادبيات: نظريه لوونتال، نظريه اسکارپيت، نظريه وات

لوونتال، لئو (1386) .رويکرد انتقادي در جامعه شناسي ادبيات. ترجمه محمدرضا شادرو. تهران: ني.

اسکارپيت، روبر (1374) .جامعه شناسي ادبيات. ترجمه مرتضي کتبي. تهران: سمت.

وات، ايان (1379) «.پيدايي قصه: پژوهش هايي در باره ديفو، ريچاردسون و فيلدينگ» . ترجمه ناهيد سرمد. تهران: نشر علم. فصل سوم (رابينسون کروزو، فردگرايي و قصه).

؏ جلسه پنجم: يازدهم آبان

نظريه هاي جامعه شناسي ادبيات: نظريه لوکاچ و گلدمن

گلدمن، لوسين (1377) "جامعه شناسي ادبيات" در: محمدجعفر پوينده (گزيده و ترجمه) .درآمدي بر جامعه شناسي ادبيات. تهران: نقش جهان. صص 78-64.

لوکاچ، گئورگ (1381) .نظريه رمان. ترجمه حسن مرتضوي. تهران: قصه.

لوکاچ، جورج (1382) .جان و صورت. ترجمه رضا رضايي. تهران: ماهي.

لوکاچ، گئورگ (1373) .پژوهشي در رئاليسم اروپايي. ترجمه افسر اكبري. تهران: انتشارات علمي و فرهنگي.

گلدمن، لوسين (1371) .جامعه شناسي ادبيات: دفاع از جامعه شناسي رمان. ترجمه محمدجعفر پوينده. تهران: هوش و ابتکار.

لوکاچ، جورج (1375) .جامعه شناسي رمان: بالزاک، زولا، استاندال. ترجمه محمدجعفر پوينده. تهران: تجربه. چاپ دوم.

ارغنون، شماره 9 و 10. بهار و تابستان 1375. ويژه رمان

بوتور، ميشل (1379) .جستارهايي در باب رمان. ترجمه سعيد شهرتاش. تهران: سروش.

زرافا، ميشل (1368) .ادبيات داستاني: رمان و واقعيت اجتماعي. ترجمه نسرين پرويني. تهران: فروغي.

؏ جلسه ششم: هجدهم آبان

جامعه شناسي رمان: نظريه بورديو

فلوبر گوستاو (1380) .تربيت احساسات. ترجمه مهدي سحابي. تهران: نشر مركز.

بورديو، پي ير (1375) «جامعه شناسي و ادبيات: آموزش عاطفي فلوبر». ترجمه يوسف اباذري. ارغنون. شماره 9 و 10: صص 111-77.

؏ جلسه هفتم: بيست و پنجم آبان

ادبيات عامه پسند با تاکيد بر رمان بامداد خمار نوشته فتانه حاج سيدجوادي (تهران: نشر البرز)

استوري، جان (1383) "داستانهاي عامه پسند" ترجمه حسين پاينده. ارغنون. شماره 25. صص 43-1.

ارغنون. شماره 25. ويژه ادبيات عامه پسند. 1383.

؏ جلسه هشتم:دوم آذر

رمان فارسي S بوف کور

هدايت، صادق (1315/1372) .بوف کور. تهران: سيمرغ.

؏ جلسه نهم: نهم آذر

رمان فارسي در دوره 1332 تا 1353(با تاکيد بر رمان هاي شازده احتجاب، مدير مدرسه، و سووشون)

غلام، محمد (1383) "جامعهLشناسي رمان معاصر فارسي" دانشکده ادبيات و علوم انساني (دانشگاه تربيت معلم)، 12 (46-45): 173-129. (قابل دسترس در بخش جستجوي سايت www.sid.ir)

محموديان، محمدرفيع (1382) .نظريه رمان و ويژگي هاي رمان فارسي. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز. صص 153-225.

مصباحي پور ايرانيان، جمشيد (1358) . واقعيت اجتماعي و جهان داستان. تهران: اميرکبير.

؏ جلسه دهم: شانزدهم آذر

رمان جنگ (با تاکيد بر عقرب روي پله هاي راه آهن انديمشک، من قاتل پسرتان هستم، شطرنج با ماشين قيامت)

؏ جلسه يازدهم: بيست و سوم آذر

حرفه نويسندگي

اسکارپيت، روبر (1374) .جامعه شناسي ادبيات. ترجمه مرتضي کتبي. تهران: سمت. فصل 4 (نويسنده در جامعه).

؏ جلسه دوازدهم: سي ام آذر

توزيع ادبي

اسکارپيت، روبر (1374) .جامعه شناسي ادبيات. ترجمه مرتضي کتبي. تهران: سمت. فصل هاي: 5 (عمل انتشار) و 6 (شبکه هاي توزيع).

امامي، کريم(1385) .در گيرو دار کتاب و نشر. گردآورنده عبدالحسين آذرنگ و ايران ناز کاشيان. تهران: نيلوفر.

جوادي يگانه، محمدرضا (1386) "در باب نظارت بر آثار ادبي و ملزومات آن" سايت خبري تابناك. 28 آبان 86.

؏ جلسه سيزدهم: هفتم دي

خوانش ادبي

سلدن، رامان و پيتر ويدوسون (1377).راهنماي نظريه ادبي معاصر. ترجمه عباس مخبر.تهران:انتشارات طرح نو. فصل سوم.

برسلر، چارلز (1386) .درآمدي برنظريه ها و روش هاي نقد ادبي. ترجمه مصطفي عابديني فرد. ويراستار حسين پاينده. تهران : نيلوفر. فصل چهارم.

؏ جلسه چهاردهم: چهاردهم دي

کتابخواني در ايران

وات، ايان (1379) «.پيدايي قصه: پژوهش هايي در باره ديفو، ريچاردسون و فيلدينگ» . ترجمه ناهيد سرمد. تهران: نشر علم. فصل دوم (جماعت کتابخوان و پيدايي قصه).

اسکارپيت، روبر (1374) .جامعه شناسي ادبيات. ترجمه مرتضي کتبي. تهران: سمت. فصل 8 (مطالعه و زندگي).

جوادي يگانه، محمدرضا (1386) \علل پايين بودن ميزان مطالعه در ايران\ قابل دسترس در:

http://www.mrjavadi.com/detail.asp?id=91

*******************************************

شيوه نمره دهي

- حضور و مشارکت در کلاس: 2 نمره (بيش از 2 جلسه غيبت، هر جلسه 5/. نمره کسر مي شود. هر 2 جلسه تاخير، يک جلسه غيبت محسوب مي شود.). نمره مشارکت در کلاس به نمره فوق اضافه مي شود.

- کارنوشت:8 نمره (2 نمره از کارنوشت، به نظم در زمان ارسال آن (بر اساس تاريخ هاي مشخص شده) اختصاص مي يابد)

- آزمون پايان ترم: 10 نمره (آزمون پايان ترم، از کتاب، مقالات ذکر شده، و نيز Lژرمينال است. )

براي تماس و ارسال كارنوشت ها و... تنها با پست الكترونيكي socoflit@mrjavadi.com تماس بگيريد.

طرح کارنوشت دانشجويي براي درس جامعه شناسي ادبيات

تحقيق اين نيمسال، نگارش يک مقاله علمي حدود 4000کلمه اي، در باره يکي از موضوعات «خوانش و مصرف ادبي»، با استفاده از دانش ارائه شده در درس جامعه شناسي ادبيات است. براي آشنايي بيشتر با موضوع (ونيز گرفتن ايده در باره شيوه نگارش)، مي توانيد به برخي از مقالات و تحقيقات برگزيده در باره توزيع ادبي در سايت mrjavadi.com در بخش «جامعه شناسي خواندن» مراجعه کنيد.

الف) محورهاي پيشنهادي تحقيق

ميزان کتابخواني در ايران.

شيوه هاي اندازه گيري آن و نقدي بر ميزان هاي ذکر شده در دهه اخير.

علل پايين بودن ميزان كتابخواني در ايران

علل رشد ادبيات عامه پسند در ايران

انواع خوانندگان

انواع خوانندگان هر ژانر

جريان خواندن

برجسته ترين قهرمانان ادبي نزد خوانندگان؛ آنچه خوانندگان از کتاب ها يادشان مانده است؛ شيوه هاي خواندن؛ دخالت و تفسيرهاي خوانندگان در متن؛ آموزش هاي خوانش کتاب؛ شيوه هاي قصه خواني کودکان؛ رابطه و تاثير خوانندگان اوليه اثر با فهم اثر؛ تاثير نقدهاي ادبي بر فهم اثر؛ خوانندگان غيرحرفه اي چقدر به نقدها توجه مي کنند؛ شاهکارهاي ادبي از نظر خوانندگان؛ نگرش خوانندگان قصه هاي عامه پسند به اين کتاب ها؛ فهم افراد از کتابخواني خود

ويژگي هاي خواندن

عمل خواندن؛ مکانيسم هاي اطلاع و انتخاب کتاب؛ زمان ها و مکان هاي خواندن موجود در ايران؛ تعامل تماشاي تلويزبون و ساير ابعاد فراغتي با خواندن کتاب؛ نحوه انتخاب و خريد کتاب

سياست گذاري افزايش کتابخواني

اوضاع و احوال مناسب براي مطالعه در ايران؛ مکان هاي مناسب براي مطالعه در ايران؛ ظرفيت هاي بالقوه کتابخواني در ايران، شيوه هاي بهينه افزايش مطالعه در جهان؛ شيوه هاي افزايش مطالعه در اقشار خاص (كودكان، دانشجويان، زنان، بازنشسته ها، سربازان و...)

تاثير عوامل اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي بر ميزان، Oنوع و روند مطالعه

اثرات و کارکردهاي مطالعه کتاب هاي ادبي

انگيزه هاي کتابخواني

پاداش هاي اجتماعي کتابخواني (و فقدان آن)Oدر ايران

ب) روش تحقيق

روش تحقيق در کارنوشت ها، بر توجه به فرصت و امکانات دانشجويان، عمدتا بر اساس يکي يا ترکيبي از چهار روش زير است:

- مشاهده: حضور در محل و مشاهده (همراه با مشارکت يا بدون مشارکت) دانشجو

- مصاحبه با افراد مرتبط با موضوع

- روش هاي اسنادي: کار کتابخانه اي و دسترسي به مستندات موضوع تحقيق و استفاده از آنها براي نگارش کارنوشت.

- روش پيمايشي : با پرسش از افراد (با حدود 50 نمونه يا بيشتر)

ج) زمانبندي ارسال کارنوشت ها

انتخاب عنوان کارنوشت: دانشجويان تا 20 مهر فرصت دارند كه عنوان پيشنهادي خود را همراه با طرح مساله (توضيحي در باره كليت كار) روش تحقيق و مهمترين منابع (در صورت موجود بودن) (در حد يك صفحه) به پست الكترونيكي socoflit@mrjavadi.com ارسال كنند.

ارسال کارنوشت: تا 30 آبان

بازبيني کارنوشت و ارسال مجدد به دانشجو: تا 15 آذر (مقالات پس از بازبيني و اصلاح، دوباره به آدرس پست الکترونيکي دانشجو ارسال خواهد شد). اين اصلاحات به صورت گذاشتنcomment يا highlight کردن مقاله دانشجو است.

رفع ايرادات ذکر شده و ارسال کارنوشت نهايي: 14 دي

شيوه ارسال: براي تماس و ارسال كارنوشت ها و... تنها با پست الكترونيكي socoflit@mrjavadi.com تماس بگيريد.

د) شيوه نگارش

کارنوشت ها با قلم Times New Roman يا لوتوس و با فونت 14 در word 2000 يا word XP تايپ شود. آنچه از منابع، کتاب يا گفته فردي خاص مستقيما نقل مي شود، با قلم Times New Roman يا لوتوس و با فونت 12 Bold و با ذکر شماره صفحه در انتهاي نقل قول ذکر شود. چنانچه نقل قول مستقيم، بيش از 40 کلمه باشد، در يک (يا چند) پاراگراف جداگانه ذکر شود. شيوه اسناد در متن و ارجاع در انتهاي مقاله (در صورت ضرورت) نيز تنها بر اساس شيوه ASA (ذکر شده در صفحات اوليه تمام شماره هاي اخير نامه علوم اجتماعي يا مجله جامعه شناسي ايران) باشد.

مقاله شما بايد شامل عناصر زير باشد:

صفحه عنوان مقاله

عنوان تحقيق (يک نام انتخاب شده توسط دانشجو)

نام و نام خانوادگي نويسنده مقاله

پست الکترونيکي نويسنده مقاله

مقدمه

طرح مساله

اهميت و ضرورت بحث

پرسش اساسي که شما در اين مقاله به دنبال پاسخ به آن بوده ايد

بحث نظري در باره خواندن

استنتاج يک چارچوب نظري در باره پرسش آغازين

روش تحقيق

بحث اصلي

نتيجه گيري

منابع

ضمايم (مشاهده نامه يا پرسشنامه)