براي مشاهده اصل خبر فارس اينجا را مشاهده كنيد.

به گزارش خبرنگار ادبي فارس محمدرضا جوادي يگانه استاد دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران در نشست «ادبيات مقاومت، مقاومت ادبيات» كه در اين دانشكده برگزار مي شد به صحبت درباره «چرا رمان جنگ متولد نمي شود» پرداخت.

جوادي يگانه با طرح اين پرسش كه اصلا چرا بايد رمان جنگ متولد شود و آيا نيازي به آن هست يا نه، گفت: من بحثم فقط درباره رمان جنگ است و به ژانرهاي ديگر كاري ندارم. اگر برگرديم به اينكه رمان چيست مي ببينيم رمان روايتي از حماسه است ولي حماسه اي كه ديگر خدايان در آن وجود ندارند و فقط انسان هاي معمولي در آن به چشم مي خورند. به تعبير ديگر از افراد فرا انساني، حماسه ها و افراد عادي رسيده اند كه اين افراد در سير روايي اسم خاص پيدا مي كنند و همين مردم كوچه و بازار با دغدغه هاي روزمره مي شوند. بنابراين آن تعاريف ارسطوي و سه وحدت او ديگر صادق نيست.

وي ادامه داد: حال سؤال اين است كه آيا اين شخصيت هاي كوچه و بازار و روزمره مي توانند شخصيت هاي رمان دفاع مقدس باشند؟ قهرمانان جنگ كه قرار است قهرمان باشند آيا مي توانند به شخصيت هاي عادي در رمان ها تبديل شوند؟

استاد دانشگاه تهران در پاسخ به پرسش بالا تصريح كرد: توقع حماسه از ادبيات جنگ يك توقع نشدني است كه ما توقع داريم آيا ما ادبيات جنگ مي خواهيم يا ادبيات پايداري؟ اينكه مي خواهيم ادبيات پايداري داشته باشيم و در آن ادبيات جنگ را ترويج كنيم پاردوكسي است كه گرفتار آن هستيم. جوادي يگانه با بيان اينكه ما جنگ را نمي خواهيم و ادبيات جنگ را مي خواهيم بيان داشت: ما جنگ را به عنوان پديده تحريم شده در نظر مي گيريم ولي در ادبيات جنگ آن را مي خواهيم مدام ترويج و معرفي كنيم. رمان جنگ رماني است عمدتا ضدجنگ و ما انتظار داريم كه آن را ترويج كنيم و به همين علت با اين پارادوكس ها به طور جدي مواجه مي شويم فضاي برخوردي با كتاب هايي مثل «عقرب» نوشته آبكنار و «من قاتل پسرتان هستم» نوشته احمد دهقان ايجاد مي شود.
وي با طرح اين موضوع كه ما اصلا به آن صورتي كه بخواهيم ادبيات جنگ داشته باشيم، جنگ نداشته ايم عنوان كرد: جنگ به معناي اينكه پديده شومي است كه زندگي انسان ها را درگير مي كند در كشور ما مثل شهر بلگراد وجود نداشته است. شما تعداد خانواده هايي را كه درگير جنگ بودند اگر ببينيد متجاوز از يك ميليون نفر نيست لذا در اين زمينه خيلي تجربه نداريم و نمي توانيم انتظار داشته باشيم.

جوادي يگانه ادامه داد: براي برخي جنگ واقعه اي بوده است كه رخ داده و تمام شده و براي گروه ديگر جنگ به عنوان پيشه است. كساني كه امروز متولي جنگ هستند مثل مداحان مدام بر آتش جنگ مي دمند و جنگ براي آنها پيشه است. كساني كه امروز متولي ادبيات جنگ هستند نگاه كاسب كارانه اي دارند و امروز ادبيات جنگ در اختيار كساني است كه هنوز در گذشته زندگي مي كنند و مي خواهند همان فضا را باز هم به وجود بياورند. اين استاد دانشگاه اضافه كرد: اينكه ما مقدس سازي غيرعادي درباره جنگ مي كنيم در حقيقت سبب مي شود ادبيات جنگ استريليزه شود. از يك طرف چهره هاي شوخ را در شخصيت هاي جنگ قرار مي دهند و از سوي ديگر بسيجيان عارف مسلك را كه هر دو افراطي است و تناقض به وجود مي آورد، چون حد وسط ندارد.
جوادي يگانه با طرح اين پرسش كه هيچ كس حاضر نيست بگويد چرا بايد رمان جنگ در چنين فضايي وجود داشته باشد، تأكيد كرد: اينكه چرا تاكنون رمان جنگ طرح نشده به اين دليل است كه رمان جنگ در خدمت جنگ نيست، اگر فقط از اين منظر نگاه كنيم كه رمان جنگ قرار است روح حماسه و پايداري را در مردم بيدار كند از نظر من رمان جنگ نمي تواند اين كار را بكند.

وي خاطرنشان كرد: اگر مهم تقويت روحيه پايداري در مردم است حادثه عاشورا كه همه ساله تكرار مي شود به اندازه كافي اين كار را مي كند و ديگر نيازي به تكرار جنگ به عنوان پديده نازل تر از حادثه عاشورا نيست. جوادي يگانه نتيجه گرفت شايد تولد رمان جنگ نه ممكن باشد و نه مطلوب. پس بهتر است اين دغدغه از دوش مسئولان و نويسندگان برداشته شود.