جوادی یگانه، محمدرضا و محمود متوسلی و سمیه توحیدلو (1392) «الگوی مصرفی و درآمدی خانوار در دوران مشروطه» مجله برنامه ریزی و بودجه. سال هجدهم. شماره 4. صص 129-160. 

 اصل مقاله را در اینجا بخوانید. نشانی مقاله در سایت مجله برنامه ریزی و بودجه هم اینجا است.

چکیده:

دوره مشروطه و سال‌هايی که منتهی به آن شده، شاهد بروز و ظهور سازمان‌ها و نهادهای اقتصادی بسياری بر اثر مواجه شاه و روشنفکران با غرب بوده‌ است. تلاش‌های بی‌شماری به جهت اصلاح امور اقتصادی صورت گرفته و با توجه به حضور و فعاليت چشم‌گير تجار، می‌توان اين دوره‌ها را دوره‌های فعال اقتصادی ناميد؛ اما در اين ميان آنچه کمتر ديده شده و به آن پرداخته شده، ويژگی‌های رفتاری و سبک زندگی ايرانيان به خصوص در شهرها بوده است. سوژه انسانی و نيز مباحث مستقيم مربوط به اقتصاد معيشتی امر مغفول در اسناد تاريخی و تحليل‌های تاريخی پس از آن است. توجه به اين مهم که اوضاع اقتصادی چگونه بر افراد سهل يا تنگ می‌گرفته، ماجرايی است که جزء به اختصار و تنها در زمان‌های قحطی روايت نشده است. اين پژوهش تلاش دارد که ابتدا چهره‌ای از ايرانی دوره‌ پايانی قاجار به لحاظ سبک زندگی و استفاده از کالاهای فرهنگی و يا ضروری ارايه دهد. از طرف ديگر بر اساس اندک داده‌هايی که از قيمت‌ها و اوضاع اقتصادی از ابتدای دوره ناصری تا برآمدن رضاخان در اسناد، سفرنامه‌ها و کتب تاريخی متعدد وجود دارد، تصويری از وضعيت اقتصادی، سبد مصرفی و درآمدی خانوارهای ايرانی ارايه دهد. در نهايت الگوی تورم سالانه، دلايل پيدايش تورم‌های حاد مقطعی، اوضاع روستاييان و شهرنشينان در قبال تورم موجود و نيز برخی اسناد از ويژگی‌های درآمدی مردم در آن دوران از نتايج اين پژوهش بوده است.