منو سایت
تاريخ:بيستم و سوم اسفند 1393 ساعت 19:10   |   کد : 642
معرفی و نقد کتاب رفتارشناسی ایرانیان
 
 دکتر کیومرث فلاحی (استادیار پژوهشکده تعلیم و تربیت) در کتاب رفتارشناسی ایرانیان (1390) به بررسی روحیات، فرهنگ و رفتار مردم ایران پرداخته است. فلاحی رفتار اجتماعی ایرانیان (به صورت کلی) را ذیل عناوین زیر بررسی می کند (فصل دوم از بخش دوم):

-          تمدن ایران از نگاه دیگران

-          دلبستگی به پیشینه و میهن و نیاکان

-          تریبت و اداب دانی

-          امنیت سفر در ایران

-          زیرکی و تیزهوشی و فرصت طلبی

-          دانش دوستی

-          طبع شعر، ظرافت و نکته سنجی

-          شجاعت و خوی پهلوانی

-          جوانمردی و خوی پهلوانی

-          جوانمردی و مردمداری

-          برابری دوستی و مساوات طلبی

-          دینداری و سرنوشت گرایی

-          مرادپذیری و موعودگرایی

-          مهمان نوازی و گشاه دستی

-          تعارفی بودن

-          مناعت طبع

-          خانواده گرایی

-           دم غنیمتی بودن

-          تقلیدگرایی

-          فردگرایی و گروهبندی در عین همبستگی و انسجام

فلاحی می گوید که در بررسی رفتارشناسی ایرانیان، به دیدگاه های آن دسته از ایران پژوهان داخلی دوره معاصر که با دیدی انتقادی ... به بررسی رفتارهای دو سده کنونی مردم ایران پرداخته اند و همچین روایت ها و سفرنامه های جهانگردانی که به ویژه در دو قرن اخیر به ایران آمده اند، بسنده شده و کوشش بر این بوده که «با تکیه بر سنت میهمان نوازی و ادب میزبانی ایرانیان، کاستی های خانه و صاحب خانه آکشار شود تا بتوان در صدد رفع کژی ها و عیب های احتمالی بود. (فلاحی، 1390: 10) البته آنچه در فصل «از زبان خودی» بیان شده، تنها دو صفحه (69-70) است عمدتا از خلقیات ما ایرانیان جمالزاده و از هدایت، بازرگان و نراقی و ایزدی هر کدام یک پارگراف یا یک خط (کلا در نیم صفحه). و تمام مطالب وی که در بالا ذکر شده، از سفرنامه های فرنگیان گرفته شده است (1390: صص 38-68).

فلاحی در بخش سوم کتاب خود، با عنوان «وحدت و کثرت در ویژگی های رفتاری ایرانیان» به بررسی فارس زبانان، ایران مرکزی، کردها، لرها، مردم سیستان و بلوچستان، مردم گیل و دیلم و گرگان، قوم های ترک زبان ایرانی، مردم خوزستان و کرانه های خلیج فارس، ایرانیان زرتشتی و کلیمی و ارمنی و آشوری و صبی به صورت تفصیلی (صص 71-250) می پردازد و در هر بخش، آنچه از متون در باره این اقوام بیان شده، ذکر کرده است.

در کار فلاحی (1390) نیز نمی توان چارچوب نظری روشنی برای بررسی رفتار ایرانیان دید، هر چند برخی مطالب را ذکر کرده، اما طبقه بندی رفتارهای وی، بر اساس آنها نیست. همچنین کتاب دارای 150 منبع انگلیسی است که در سی صفحه رفتارهای ایرانیان از نظر فرنگیان «در حدیث دیگران» (صص 38-68) تنها یک منبع از کلنل شیل (1856) آمده است که چون منابع انگلیسی بر اساس فهرست نام منبع مرتب شده و نه نام نویسنده، و در متن کتاب بر اساس نام نویسنده ارجاعات ذکر شده، مطلقا قابل استفاده نیست. همچنین در متن کتاب، کمتر اشاره ای به این منابع انگلیسی است و مشخص نیست که از این منابع 150گانه در کجای متن استفاده شده است.

دکتر فلاحی همچنین در فصل «ایران و ایرانیان» مطالب متعددی را از نظریه سازگاری ایرانی بازرگان ذکر می کند، بدون ذکر نام وی (1390: 34-37)، احتمالا به دلیل احتیاط از مشکلات بعدی. و این خود تایید نظریه بازرگان است.

فلاحی، کیومرث (1390) .رفتارشناسی ایرانیان: درآمدی بر شناخت روحیات، فرهنگ و رفتار مردم ایران. تهران: مهکامه.

آدرس ايميل شما:  
آدرس ايميل دريافت کنندگان