رمان در مقام حماسه. هگل

مطلبی که ترجمه آن در زیر می آید، مشهورترین نوشته هگل در باره «رمان در مقام حماسه» است که در بخش سوم زیبایی شناسی آمده است:

«در رمان، یعنی حماسه مدرنِ بورژوایی، آنچه نمودار می گردد، از یک سو تمامیِ غنا و چندگانگیِ منافع، موقعیت ها، اشخاص، مناسبات زندگی، پس زمینه گسترده جهانی جامع و از سوی دیگر، بازنمودِ حماسی رویدادهاست. اما با این همه، چیزی که رمان فاقد آن است، همانا حالت عمومی و شاعرانه آغازین جهان است که حماسه راستین از دل آن بر می خیزد. رمان به معنای جدید کلمه، مستلزم جامعه ای است که به صورت نثرگونه سازماندهی شده و در درون همین جامعه است که رمان، به جستجو بر می آید تا در حد امکان، هم در مورد حیات پرجنبش رویدادها و هم در مورد حیات پرجنبش اشخاص و سرنوشت آنان، حقوق از دست رفته شعر را به آن باز گرداند. به همین رو یکی از عادی ترین و مناسب ترین برخوردها برای رمان، کشمکش میان شعرِ قلب و نثرِ مناسبات اجتماعی و نیز تصادف اوضاع بیرونی است. این کشمکش، کمدی وار یا تراژدی وار حل می شود و یا راه حل خود را در آن می یابد که اشخاصی که در آغاز علیه سازمان جامعه شوریده بودند، سرانجام، پذیرش آنچه را در جامعه، حقیقی و استوار است، فرا می گیرند، با سازمان جامعه آشتی می کنند و فعالانه با آن در می آمیزند، اما در عین حال، نثرگونه اعمال و اقدامات خود را محو می سازند تا به جای نثری که پیشاروی خود می یابند، واقعیتی را قرار دهند که نزدیکی فزاینده ای به زیبایی هنر می یابد. در مورد آنچه به بازنمود مربوط می شود، رمان به معنای خاص کلمه نیز همانند حماسه، ترسیم تمامیت جهان و تابلوی زندگی را ایجاب می کند که مصالح متعدد و زمینه دگرگون شونده اش در دایره عمل خاصی قرار می گیرد که مرکز آن است. با این همه، آفریننده در مورد شرایط ویژه برداشت و اجرا باید در این جا از آزادی عمل گسترده ای برخوردار باشد، زیرا برای او دشوار است که در توصیف هایش، نثر زندگی واقعی را جای دهد، بی آنکه خود غرق در امور نثرگونه (روزمره) و مبتذل باقی نماند.»

منبع: لوکاچ-هگل (1377) «رمان از نظرگاه هگل». در: محمدجعفر پوینده (گردآورنده و مترجم). درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات. تهران: نقش جهان. صص 349-350. شرح این عبارت در مقاله «در باره رمان» جورج لوکاچ در کتاب بالا، صفحات 353 تا 372 آمده است.