یکی از جدي ترين تحقيقات خواندن، توسط لنار و يوژا انجام گرفته است. هدف تحقيق آنها بررسي «تعدد و ساختار تعبير متن هاي داستاني » در زمينه هاي اجتماعي و سياسي و اخلاقي و فلسفي است. اين تعبيرها خود به ساختارهاي اجتماعي و «همسازي هاي عقيدتي» که مبناي آن است، ارجاع داده مي شود. از سوي ديگر کوشش مي کنند که تاثير محتوا از تاثير شکل جدا نشود. به اين ترتيب دوگونه خواندن بروز مي يابد : يکي به قهرمانان توجه دارد و ديگري به پديدارهاي اجتماعي درون کتاب. به علاوه اين نويسندگان مفهوم شيوه خواندن را در سه حالت مطرح مي کنند:

- رويدادي و پديداري، که در سطح رخدادهاي روايت شده باقي مي ماند؛

- همذات پندارانه و عاطفي، که به فرايند همذات پنداري پيوسته است؛

- تحليلي S تركيبي، که علت و پيامدهاي موقعيت هاي مختلف را جستجو مي كند. (تاديه 1377: 210)

اين سه شکل ممکن است در مورد وضعيت ها يا جامعه به عمل درآيد. از سوي ديگر هر زماني، نظام ارزشي مشخصي پيشنهاد مي کند.

عوامل موثر بر خواندن از نظر لنار و يوژا عبارتند از: فرهنگ جامعه، آگاهي گروه يا طبقه اجتماعي و فرهنگ ملي؛ گذشته ملي؛ سنت ها و مانند آن (تاديه 1377: 125).

لنار و يوژا يك رمان را به چندين خواننده در دو كشور مختلف (مجارستاني و فرانسوي) جهان داده و پس از خواندن كتاب، پاسخ هاي خوانندگان به چند پرسش را بررسي كرده اند.اين روش نشان داد كه هر گروه اجتماعي، با توجه به ميزان تحصيلات و جايگاه اجتماعي خود و انتظاراتي كه در نتيجه اين دو عامل شكل مي گيرد، متن را براي انطباق با كاربرد دلخواه خويش، چگونه دگرگون مي سازد. بدين ترتيب معلوم مي شود كه براي خواننده، خواندن به عنوان تجربه اي زيبايي شناختي مهمتر از خود متن به مثابه ساختاري بسته است. در اين پژوهش، بخش هاي متفاوت جامعه شناسي ادبيات، براي نخستين بار به شيوه اي به هم پيوسته به كار رفته است، تا به دور از نظريه پردازي صرف، تمام اهميت نقش خواندن را در فرايند ادبي آشكار سازد. (لنار، 1377: 95).

تاديه، ژان-ايو (1377) «جامعه شناسي ادبيات و بنيانگذاران آن» در: محمدجعفر پوينده (مترجم و گردآورنده). درآمدي بر جامعه شناسي ادبيات. تهران: نقش جهان. صص: 134-97.

لنار، ژاک (1377) «جامعه شناسي ادبيات و شاخه هاي گوناگون آن» در: محمدجعفر پوينده (مترجم و گردآورنده). درآمدي بر جامعه شناسي ادبيات. تهران: نقش جهان. صص: 96-79.